Ноябрь 2023 archive

Մաթեմատիկա 6

Լրացուցիչ առաջադրանքներ՝ 450; 452; 461; 465; 466

450. Կոորդինատային ուղղի վրա A (–6), B (+2), C (–3), D (–4), E (+8),
F (–2), G (–10) կետերից ո՞րն է գտնվում ամենից ձախ, և ո՞րը՝ ամենից
աջ։

Ձախ- A (-6), C (-3), D (-4), F (-2), G (-10):

Աջ- B (+2), E (+8

452. Կոորդինատային ուղղի վրա նշե՛ք A (–2) և B (+7) կետերը: Գտե՛ք A և B կետերի հեռավորությունը` արտահայտված միավոր հատվածներով։

Պատ.՝ 8:

461. Քանի՞ տոկոսով կփոքրանա քառակուսու մակերեսը, եթե նրա կողմը փոքրացնենք 20 %-ով։

Լուծում

1) 10 × 10 = 100

2) 10 × 20 : 100 = 2

3) 10 — 2 = 8

4) 8 × 8 = 64

5) 100 — 64 = 36

6) 36 : 100 × 100% = 36%

Պատ՝. 36%:

465. ABCD և BCEF քառանկյունները (նկ. 60) ուղղանկյուններ են, |AD|=5 սմ։ Որքա՞ն է FE հատվածի երկարությունը։

FE = BC = AD = 5 (սմ)

Պատ.՝ 5 սմ:

466. Ի՞նչ մասշտաբով պետք է գծել քարտեզը, որպեսզի 160 կմ երկարություն ունեցող ջրանցքը նրա վրա պատկերված լինի 40 սմ երկարությամբ գծով։

Լուծում

160 կմ = 1600000 սմ

1600000 : 40 = 40000

Պատ.՝ 40000:

Մաթեմատիկա 6

Դասարանական առաջադրանքներ՝ 449; 451; 453; 463; 464;467

449. A կետի կոորդինատը –4 է։ Նրա ո՞ր կողմում է գտնվում և նրանից քանի՞ միավոր հեռավորություն ունի B կետը, եթե վերջինիս կոորդինատն է՝

– -9––––– -4––– -1–––– +3––––––– +10

ա) –9,

բ) –1,

գ) +3,

դ) +10։

451. Գծե՛ք կոորդինատային ուղիղ և նրա վրա նշե՛ք A (–3) կետը։ Նշե՛ք նաև՝

ա) B կետը, որը գտնվում է A կետից երկու միավոր դեպի աջ,

+2

Բ) C կետը, որը գտնվում է A կետից երեք միավոր դեպի ձախ։

-3

 

453. Կոորդինատային ուղղի վրա քանի՞ բնական թիվ է գտնվում հետևյալ թվերի միջև. ա) –5 և 3, բ) 0 և 4, գ) 7 և 15:

ա)- 5– -4– -3– -2– -1–0– +1– +2– +3

Պատ.՝ 1:2

բ) 0–1–2–3–4

Պատ.՝ 1:2:3

գ) 7–8–9–10–11–12–13–14–15

Պատ.՝ 7:8:9:10:11:12:13:14

463. Թիվը փոքրացրել են 20 %-ով։ Քանի՞ տոկոսով պետք է մեծացնել ստացված թիվը, որպեսզի նորից ստացվի տրված թիվը։

Լուծում

100×100:80=125

125-100=25%

Պատ.՜25%

 

Գործնական քերականություն

  1. Բառերն ածանցների օգնությամբ այնպես փոխի՛ր, որ անձ ցույց տան: Թվի՛ր այն ածանցները, որոնց օգնությամբ անձ ցույց տվող բառեր ստացար:

Ա. Երգել-երգիչ, ուսուցանել-ուսուցիչ, նկարել-նկարիչ, գործել-գործիչ, բնակվել-բնակիչ, հսկել-հսկիչ, լողալ-լողորդ, վարել-վարորդ, հաճախել-հաճախորդ, գնել-գնորդ, որսալ-որսորդ, պահել-պահեստ, սուտ ասել-ստախոս, իշխել-իշխան, վեպ ասել-վիպասալ, այցելել-այցելող, վրեժ առնել-վրիժառու, երկրպագել-երկրպագու:

Բ. Հունձ-հնձվոր, ուղի-ուղևոր , թագ-թագավոր, զենք-զինվոր, դատ-դատավոր, ձի-ձիավոր, այգի-այգեպան, հնոց-հնոցապան, ջրաղաց-ջրախացպան, խանութ-խանութպան, նախիր-նախրապան, ուղտ-ուղտավոր, պարտեզ-պարտիզպան, էշ-իշավոր:

  1. Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛ր -ական կամ -ային ածանցներով:

 

Օրինակ՝

մանուկ — մանկական:

 

Լեռն-լեռնային, քաղաք-քաղաքական, անձրև-անձրևային, բարեկամ-բարեկամական,  անձն-անձնական, զինվոր-զինվորական, ցամաք-ցամաքային, ծնունդ-ծննդական, տուն-տնային, անապատ-անապատային, դև-դիվային, դյուցազն-դյութազնական, աղաչել-աղաչական, հրեշտակ-հրեշտակային, ստրուկ-ստրկային, պետ-պետական, տոհմ-տոհմական, հանրապետություն-հանրապետական, խորհուրդ-խորհրդային:

Գործնական քերականություն

Տնային աշխատանք

1. Բաղադրյալ բառեր կազմիր այնպե՛ս, որ տրված բառերի վերջին բաղադրիչները լինեն սկզբում:

Օրինակ՝

մեծամիտ — մտավոր, մտամոլոր, մտածել և այլն:

Քաջասիրտ, մանրագիր, աստղալից, մանրախնդիր, գեղադեմ:

Քաջասիրտ — սրտաճմլիկ, սրտացավ, սրտակեր

մանրագիր —  գրադարան, գրավոր, գրագր

աստղալից — լցոնած, լցնել

մանրախնդիր — խնդրագիրք, խնդրանք, խնդրել, խնդրահարույց

գեղադեմ — դիմահարդար, դիմավոր, դիմանկար

2. Բաղադրյալ բառեր կազմիր այնպե՛ս, որ տրված բառերի առաջին բաղադրիչները լինեն վերջում: Ի՞նչ է փոխվում:

Օրինակ՝

բռնակալ — լիաբուռ:

Գրական, շնչասպառ, քնել, ջրկիր, գլխարկ, խմբավար:

գրական — գրագիր, օրագիր

շնչասպառ — անշունչ, արտաշնչել

ջրկիր — անջուր, ածխաջուր, աչաջուր

գլխարկ —— ինքնագլուխ, պարագլուխ

խմբավար — երգչախումբ, պարախումբ, մանկախումբ

3. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Նկարչին հատուկ, ապուխտ դարձնել, աներևույթ դառնալ, անօրեն բան, աշխույժ դառնալ, դաշույնով հարվածել, անդունդի խորություն ունեցող, մառախուղով պատված:

Նկարչին հատուկ — նկարչահատուկ

ապուխտ դարձնել — ապխտել

 աներևույթ դառնալ — աներևութանալ

 անօրեն բան — անօրինական

 աշխույժ դառնալ — աշխուժանալ

 դաշույնով հարվածել — դաշունահարել

 անդունդի խորություն ունեցող — անդնդախոր

մառախուղով պատված — մառախլապատ

Բնագիտություն 6

Պատասխանել հարցերին

1.Ի՞նչ է մարմնի կշիռը:

Ուժը, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։

2.Ո՞ր երևույթն են անվանում տիեզերական ձգողությունը:

Այն ուժը , որի շնորիվ մոլորակները պտտվում են արեգակի շուրոջը` կոչվում է տիեզերական ձգողություն:

3.Ո՞ր ուժն է կոչվում ծանրության ուժ:

Այն ուժը, որով երկիրը դեպի րիեն է ձգում որևէ մարմին կոչվում է` ծանրության ուժ:

Մաթեմատիկա 6

442. Ի՞նչ թվերի են համապատասխանում այն կետերը, որոնք գտնվում են՝

ա) կոորդինատների սկզբից աջ

Դրական

բ) կոորդինատների սկզբից ձախ։

Բացասական

 

444. Ի՞նչ կոորդինատ կունենա այն կետը, որն ունի՝

ա) կոորդինատների սկզբից երեք միավոր հեռավորություն դրա-

կան ուղղությամբ,

A) (3)

բ) կոորդինատների սկզբից հինգ միավոր հեռավորություն բա-

ցասական ուղղությամբ։

B) (-5)

446. Գրե՛ք տառերով նշանակված կետերի կոորդինատները (տե՛ս նկ. 58)։

ա) E(-9), F(-8), G(-6), K(-3), A(+1), B(+4), C(+7), D(+9)
բ) A(-10), B(-7), C(-4), D(-2), E(-1), O(0), F(+3), G(+5), K(+8)

 

 

Պատմության թանգարան

Հայաստանի պատմության թանգարանը  պատմամշակութային , գիտահետազոտական խոշոր կենտրոն է։

Հիմնադրվել է  1919թ. Երևում։

Ես շատ ուրախ էի, որ հինգշաբթի օրը`ամսի 9֊ին, իմ սիրելի ուսուչցուհու և դասընկերներիս հետ այցելեցինք Հայաստանի պատմության  թանգարան։ Շատ տպավորիչ էր թանգարանում  ազգագրական  հին   բացառիկ նմուշներ տեսնելը։

Պատմություն

Ե՞րբ է գոյություն ունեցել Արատտան։

Այն գոյություն է ունեցել Քա 28-27դդ

Պետական ի՞նչ կառուցվածք ուներ Արատտա երկիրը։ Ո՞վ է նրա հովանավոր աստվածը։

Արատտան ունեցել է արքա և արքան եղել է հոգևոր առաջնորդն, քրմապետը:Արատտայի հովանավոր աստվածն էր Հայկը։

Ե՞րբ են առաջին անգամ հիշատակվում «Արմենիա» անվան նախաձևերը։

Արմենիա անվան հնագույն վկայությունները վերաբերում են Քա 24-23 դարերին

Խեթերեն ի՞նչ է նշանակում «Հայասա»։ Ներկայացրե՛ք Հայասա թագավորությունը։

Խեթերը հայերին ազգակից հնդեվրոպական ժողովուրդ էին։ Մեր երկիրը կոչում էին Հայասա, որը խեթերեն նշանակում է «հայերի երկիր»։Հայասան ուներ իր արքունիքը, բանակը, քաղաքային կենտրոնները, դիցարանը։ Կար արքունի դիվան՝ իր դպրիներով, որոնք վարել են պետական գրագրությունը։ Հայասան ռազմադաշտ էր դուրս բերում 700 մարտակառքից և 10-հազարանոց հետևակից բաղկացած բանակ։ Այդ ժամանակաշրջանի համար դա բավականին մեծ ուժ էր։

Ո՞ր արձանագրություններից ենք իմանում Նաիրի երկրի մասին։ Ի՞նչպես է բնութագրվել այդ երկիրը։

Նաիրի երկիրը։ Քա 13-10 դդ Ասորեստանի արքաները Հայաստանի հարավում և Վանա լճի ավազանում բազմիցս հիշատակում են Նաիրի երկիրը։ Նաիրի երկրի բազմաթիվ արքա-առաջնորդներ դաշինք էին կնքել ընդհանուր թշնամու՝ Ասորեստանի դեմ պայքարելու համար։ Ասորեստանյան արձանագրություններում Նաիրին հիշատակվում է իբրև «ընդարձակ, հպատակություն չճանաչող երկիր», որն ուներ «250 քաղաք՝ զորավոր պարիսպներով»։ Քա 9-րդ դարում Նաիրին արդեն հանդես է գալիս որպես մեկ միասնական պետություն։

Ո՞վ էր Արամը (Արամու)։ Պատմե՛ք Հայկազունիների Արարատյան Թագավորության մասին։ Ի՞նչ է նշանակում <<Ուրարտու

Ասորեստանյան աղբյուրներում առաջին անգամ՝ Քա 859 թ, որպես Ուրարտուի արքա հիշատակվում է Արամը՝ Արամու։ Ըստ պատմահայր Մովսես Խորենացու՝ նա ամենաքաջ և հզոր Հայկազունիներից էր։ 

Գործնական աշխատանք

 

Պետական կազմավորում        Դարաշրջան                    Տարածքը.                              Հիշատակություններ դրա մասին

1    Արատտա                              քա 28-27դդ։           Հայոց լեռնաշխարհ։       շումերների արձանագրություններից 

                                                                                              միջագետքի հյուսիսում 

2      Նաիրի                                  Քա 13-10դդ                    Հայաստանի հարավում։        Ասորեստանի արքաների հիշատակումը 

                                                                                                    և Վանա լճի ավազանում

3   Ուրարտու          Քա 9-րդ դարի առաջին կեսին           Հայաստանի լեռնաշխարհի։  Ասորեստանյան աղբյուր         

                                                                                                         կենտրոն և հյուսիս

Կառլսոնը գալիս է ծննդյան տարեդարձի

1.Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։

Անհասկանալի բառեր չկա:

 

2. Ներկայացրո՛ւ Մանչուկի զգացումները՝ թավշյա և իսկական շնիկները ստանալիս։

Նա սկզբում տխուր էր մտածում էր, որ նա շուն չի ստանալու, բայց  հետո նրա ծնողները նրան անկանկալ արեցին և մանչուկին նվիրեցի շուն ։

 

3. Պատմի՛ր , ներկայացրո՛ւ քո զգացումները, երբ ծննդյանդ օրը սպասված նվեր ես ստացել։

Իմ համար միշտ էլ տոն է որովետև իմ սիրելի ծնողները իմ կողքին են ։

1 2 3 4 6